Wybrane ciekawostki geologiczne w gminie Podgórzyn

        Beznadziejność pogodowa i zdrowotna trochę ograniczyła nasze wyjazdy w dalsze rejony. Pokręcimy się trochę "wokół komina" i odwiedzimy okolice Podgórzyna. Wszystko jest tak blisko domu, że dorzucę tu czapką (i to suchą).

Z Jeleniej Góry dojedziemy autobusem nr 4, który ma dość widokowe trasy (do Zachełmia, Borowic, Przesieki)  i w cenie biletu (3 zł) zapewnimy sobie niezłe atrakcje. Polecam zwłaszcza zjazd z Przesieki (zimą +100 do bycia kozakiem). Do ciekawostek dodam, że  najwyższe wzniesienia na obszarze gminy to Smogornia (1489 m n.p.m.), Mały Szyszak (1435 m n.p.m.) oraz Tępy Szczyt (1387 m n.p.m.). Klimat jest ostry i zmienny, dzięki czemu szczyty, jak i porastająca je roślinność mają charakter alpejski.

Okolica jest idealna dla osób poszukujących spokoju, kochających wycieczki piesze, rowerowe, konne. Nie znajdziemy tu wielkich hoteli, pensjonatów, ale "biedronka" już jest.

Zalew Sosnówka

Widok na zalew Sosnówka z ruin zamku Henryka w Staniszowie

Widok na gminę Podgórzyn z kaplicy św. Anny

widok z zamku Henryka w Staniszowie

widok z zamku Henryka w Staniszowie

Widok z góry Witosza w Staniszowie

  

W skład gminy Podgórzyn wchodzą:  Borowice, Głębock, Marczyce, Miłków, Podgórzyn, Przesieka, Ściegny, Sosnówka, Staniszów, Zachełmie. 

podgorzyn.pl

  Wybrane atrakcje, z naszej wycieczki, umieściłam na poniższej mapce: 

wersja kml do pobrania<klik>
*słowa oznaczone gwiazdką są opisane pod koniec artykułu.

1.Skwer seniora "Pod Muflonem". Skwer jest symbolem powołania pierwszej Gminnej Rady Seniorów w Podgórzynie. Postać Muflona, nie jest przypadkowa i widnieje w herbie Gminy Podgórzyn, dawniej zwierze zamieszkiwało te tereny.

2.  Grupa skalna "Rozpadlisko" swoja nazwę zawdzięcza głębokiej na ok. 7 metrów szczelinie, rodzielającej całość na pół. Długość szczeliny wynosi ok. 30 m. Na północnej ścianie rozpadliny znajduje się ciekawostka, lustro tektoniczne* - stąd wiemy, że szczelina powstała w miejscu uskoku tektonicznego. Miejsce już w XIX wieku było lokalną atrakcją turystyczną, przez wiele lat było  zapomniane i dopiero niedawno odnowiono poręcze i wstawiono drabinę umożliwiającą zejście z głąb szczeliny.

Szczelina pełniła funkcję schronu dla ludności z pobliskiej fabryki.  

Widoczna żyła aplitowa**

Wylot szczeliny

Lustro tektoniczne

3. Punkt widokowy.
Na pierwszym planie zbiornik Sosnówka (ujęcie wody pitnej dla Jeleniej Góry), w tle  wzgórze Grodna 504 m n.p.m.  z ruinami zamku Henryka.

4. Tramwaj w Podgórzynie "Pod Skałką". 
W miejscu dawnego przystanku końcowego linii tramwajowej Cieplice – Podgórzyn „Pod Skałką” stoi zabytkowy tramwaj – pamiątka po tej linii. Linia przestała funkcjonować w 1964 roku, została zastąpiona autobusem nr 4.  Obecnie w tym miejscu znajduje się pętla autobusowa.

5. Dziurawa Skała.

Granitowa grupa skalna położona na prawym brzegu Podgórnej. Ma ponad 20 metrów wysokości a jej nazwa pochodzi od przelotowej jaskini widocznej w górnej części skały.

6. Tron Karkonosza, taka ciekawostka znajduje się na niewielkim skwerku w Przesiece.

W tle widać drewniane drogowskazy, to już droga do wodospadu Podgórnej.

7. Wspomniane już drogowskazy. Jadąc samochodem należy bardzo uważać gdyż droga jest wąska i bardzo kręta.

8. Punkt graniczny, zazwyczaj spotykamy wersję z granitu a tu mamy wykonaną z plastiku.

9.Wodospad Podgórnej (547m.n.p.m.). 

Rzeka Podgórna w Przesiece wyżłobiła piękny, otoczony gęstym lasem wąwóz. Jego zwieńczeniem jest dziesięciometrowy  próg skalny, z którego woda spada trzema kaskadami.

Na szczęście, do samego wodospadu nie da się dojechać autem :) idziemy przez las i cieszymy się przyrodą.

 

Teren wokół wodospadu:  są tu ławeczki, dużo miejsca do wypoczynku i elegancki most. Miejsce jest znanym kąpieliskiem tzw. morsów i proszę się nie zdziwić gdy w zimowy dzień ujrzycie kąpiących się ludzi.

10. Kościół Rzymskokatolicki Pod Wezwaniem Miłosierdzia Bożego w Przesiece. Stoi w bardzo interesującym miejscu, na zakręcie drogi.

11.Obok kościoła znajduje się  pomnik poległym w walce o wolność i demokrację.

12. Oraz dawny drogowskaz, na dole słabo widoczny napis po niemiecku.

 13. Punkt widokowy w Przesiece.

14. Bar pod Lipami, dawna  gospoda Lindenschänke w Przesiece.

15. Obok baru znajduje się kolejny drogowskaz. W Przesiece i okolicy takich kamieni ocalało kilkanaście.

16. Waloński Kamień.

Przed 1945 rokiem, skała nazywana była Mannstein ze względu na zagłębienie przypominające ludzką postać. Tymczasem to nic innego jak tzw. kociołki wietrzeniowe***, dość często występujące na naszych terenach. Ponieważ zagłębienia są obecnie ustawione w pionie, skała musiała ulec dawniej przemieszczeniu. Podobno (bo ja tam nic nie widzę takiego) w skale   widać ryt dłoni, po lewej stronie kociołków wykuty jest znak krzyża łacińskiego. Ponieważ skała występowała w opisach zawartych w XV-wiecznych Księgach Walońskich jako ważny punkt orientacyjny, stąd ryt (ryty) na skale przypisuje się Walonom.

17. Dawny dom wczasowy "Wzgórze Marty", przypomina mi stare domy z horrorów..

18. Czerwona Jaskinia (Zachełmie) na zboczu  Rudzianki (576 m). Parkujemy najwyżej jak się da i spacerkiem udajemy się w kierunku jaskini, ścieżka jest wyraźna i oznaczona.

Zobaczymy, po prawej stronie, grupę skał, z których jedna wyraźnie przypomina głowę smoka (wąska głowa, otwory nosowe po bokach-smok jak nic). To jesteśmy na miejscu.

smok...

kolejny kociołek wietrzeniowy

Czerwona Jaskinia

Przed nami Czerwona Jaskinia, nie jest wielka - ma długość 7,5 m i wysokość

do 1,5 m. powstała po wyeksploatowaniu gniazda pegmatytów. Poniżej wyrobiska, na stoku, znajduje się hałda odrzuconych odłamków skalnych. W jaskini znalazłam stanowisko sieciarza jaskiniowego (Meta menardi)- najbardziej jadowitego pająka w Polsce.

Wprost ze skały wyrasta drzewo

19. Punkt widokowy, w tle Jelenia Góra. Niestety, ale słaba przejrzystość powietrza zabrała ładny widok.

20. Punkt widokowy- widok na zamek Chojnik od strony Zachełmia.

21. Skała Szachownica  na poboczu drogi z Podgórzyna do Borowic. Znajduje się po lewej stronie drogi, tuż za ostrym zakrętem w lewo. Jest słabo widoczna a wąska droga uniemożliwia rozglądanie się.

 Jest to fragment skalny zbudowany z gruboziarnistego granitu porfirowatego, ma około 1,5 m długości i 1,3 m wysokości. Jego górną powierzchnię buduje fragment jasnej żyły aplitowej o grubości 5 cm, spękany w regularną kostkę przypominającą szachownicę, stąd nazwa. Kostki mają rozmiary od 7 x 7 cm do 15 x 18 cm.  Według przedwojennych opisów opisywanemu blokowi skalnemu towarzyszył drugi większy, na którym widoczne były rysy tworzące wyraźny prostokątny wzór, interpretowane jako „negatyw” spękań aplitu. Blok ten został jednak usunięty w niewyjaśnionych okolicznościach.

22. Góra Witosza w Staniszowie.
Witosza  (484  m)  jest  jednym  z  wielu  granitowych  wzniesień   tworzących   Wzgórza Łomnickie i wyróżnia się   przede  wszystkim  bogactwem   form  skalnych. 
Spotkamy tu rozwarte szczeliny, jaskinie szczelinowo-rumowiskowe (gdzie rozwarta szczelina została sklepiona przez osuwające się i klinujące bloki tzw. Ucho Igielne o długości 10m), ostańcowe bloki skalne, rozległe rumowiska, niewielkie jaskinie rumowiskowe. Na szczycie znajduje się resztka wieży Bismarcka zbudowanej w  1901 roku. Wieża została wysadzona po 1945 roku.
Bardzo polecam to miejsce na wycieczkę z dziećmi, podejście nie jest męczące - na górę prowadzą schody z poręczami,  a mijane jaskinie dostarczają mnóstwo frajdy dzieciakom. Ze szczytu rozpościera się przepiękny widok na Karkonosze.

Witosza-granitowe wzgórze kopułowe

23. Dodatkowo umieściłam na mapie punkt widokowy tzw. "Patelnię" koło Miłkowa, skałkę  o niezwykłej legendzie. Więcej o niej przeczytasz <tutaj>

*Lustro tektoniczne, zwierciadło tektoniczne, wygład tektoniczny to rodzaj struktury ślizgowej o gładkiej powierzchni, często zmineralizowanej, powstałej w wyniku formowania się uskoku tektonicznego lub odmłodzenia wcześniejszych nieciągłości tektonicznych. Określenie orientacji lustra tektonicznego wskazuje na lokalną płaszczyznę przemieszczenia skał. Położenie zespołu luster tektonicznych lub lustra o dużej powierzchni może wyznaczać orientację uskoku głównego.

**Żyła aplitowa-długie,  ale  wąskie  pasy  jasnej,  kremowej skały przecinającej granit. Mają one szerokość od kilku centymetrów do kilku metrów,  W przeciwieństwie do granitu poszczególne minerały są bardzo drobne, niemal nie do rozróżnienia gołym okiem. Niekiedy skała sprawia wrażenie jednolitej masy, z okazjonalnie  tylko  pojawiającymi  się  większymi
kwarcami, co wskazuje na bardzo szybką krystalizację. 

*** Kociołek wietrzeniowy-forma wietrzenia powierzchni skalnych, mająca postać kolistej lub wydłużonej misy długości od 0,5 do 1,5 m i głębokości do 1 m