6 sie 2016

Łambinowice cz. III-stary cmentarz jeniecki

   
   Pora na ostatni wpis z wizyty w  Łambinowicach,Miejscu Pamięci Narodowej. Udajemy się do miejsca oznaczonego literką "C", nie będzie problemu z odnalezieniem go w terenie gdyż znajduje się przy drodze.



    Cmentarz został założony w II połowie XIX w. i  jego najstarsza część  pochodzi z okresu wojny prusko-francuskiej (1870–1871). W następnych latach sytuowano tu  groby niemieckich żołnierzy przebywających na poligonie.

W czasie I wojny światowej, na terenie obok istniejącego cmentarza, chowano zmarłych jeńców-żołnierzy państw ententy z pobliskiego zespołu niemieckich obozów jenieckich. Wtedy przybyło ok. 7 tys. nowych mogił oraz kilka pomników.  

Po zakończeniu I wojny światowej, pochowano tu kilkudziesięciu niemieckich imigrantów (w tym dzieci) z terenów włączonych do Polski,którzy przebywali w Lamsdorf, głównie w związku z istnieniem tu w latach 1921–1924 niemieckiego obozu dla imigrantów.

W połowie lat dwudziestych przeprowadzono również częściową ekshumację i przetransportowanie zwłok jeńców państw zachodnich (Brytyjczyków, Francuzów, większości Włochów i przypuszczalnie Belgów), a w następnym dziesięcioleciu połączono obydwa cmentarze w jeden.  

Podczas II wojny światowej na hektarowym cmentarzu znów rozpoczęto grzebanie jeńców, zmarli oni w niemieckich obozach jenieckich utworzonych po raz kolejny w Lamsdorf. Nie jest znana ich dokładna liczba. Z ekshumacji prowadzonych na przełomie 1945/1946 r. wiadomo, że ok. 4 tys. jeńców radzieckich pochowano w zbiorowych mogiłach poza ogrodzeniem cmentarza, po jego zachodniej i północno-wschodniej stronie. Ślady po grobach żołnierzy innych armii nie zachowały się. Wyjątkiem są jamy po ekshumacji zwłok jeńców brytyjskich i wywiezieniu ich do kraju oraz na cmentarze centralne (np. do Krakowa). Pochówek na cmentarzu zakończono w 1945 r. [źródło CMJW]



Przy wejściu na cmentarz znajduje się kopiec informujący o istnieniu niemieckiego poligonu. 


 Myślałam,że cmentarz w Starych Łysogórkach jest duży, tutaj nastąpiło totalne zaskoczenie bo ten cmentarz jest ogromny! Ciężko jest wybrać jedną ścieżkę aby zobaczyć jak najwięcej. Układ cmentarza zmusza nas do kluczenia, zawracania, w zamyśleniu wędruję długimi alejkami i mimowolnie czytam nazwiska na krzyżach. 
W kilku miejscach znajdują się pomniki ku pamięci jeńców i żołnierzy z danego kraju.
  


Poszczególne miejsca pochówków są oznaczone tabliczkami, niestety część została zniszczona lub pomalowana farbą.


Pomnik poświęcony żołnierzom pruskim i niemieckim.

 Pomnik jeńców serbskich

Pomnik poświęcony jeńcom rosyjskim, inskrypcja została zapisana w językach rosyjskim,niemieckim,polskim,francuskim,hebrajskim i arabskim.


Pomnik poświęcony żołnierzom francuskim

 Pomnik poświęcony jeńcom brytyjskim

Pomnik poświęcony jeńcom włoskim, niestety tabliczkę ktoś zabrał ze sobą.

Na cmentarzu znajdują się również cywilne groby m.in osób związanych bezpośrednio z obozem (sanitariuszki z obozowego lazaretu), nadleśniczego  oraz  dziecięce mogiły.






Żydowski grób na cmentarzu, tu spoczywają w pokoju ciała dwóch braci Israel Hershtair, i Chaim Hershtair. Nie jest to jedyny żydowski ślad w tym miejscu.








Jesteśmy przy granicy cmentarza i wczesną wiosną można wśród drzew dostrzec resztki zabudowań obozu jenieckiego.


W poprzednim poście pokazałam zrekonstruowany obóz jeniecki stalag 318/VIII F, 
natomiast w łambinowickim muzeum znajduje się makieta odtwarzająca wygląd obozów. 


Jedno z drzew rosnących na cmentarzu jest oplecione przez bluszcz pospolity(Hedera helix) o sporych rozmiarach.


I to już ostatnie spojrzenie na nekropolię, żegnamy Łambinowice-Lamsdorf.


5 komentarzy:

  1. Bardzo ciekawy blog i ciekawy wpis. Piekne zdjecia. Troche głupio pisać, ale uwielbiam stare cmentarze. Mogłabym spacerować godzinami podziwiając kamienne omszone pomniki i rozszyfrowując napisy na tablicach. Tam czas sie zatrzymał, a człowiek czuje sie jakby na chwile przeniósł sie do innej epoki. Jest taka tajemniczość i spokój, cisza.
    Pozdrawiam serdecznie - Ala

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cmentarzy u mnie nie brakuje, strasznie się pilnuję żeby nie było ich za dużo. Zapraszam do zakładki na samej górze może jeszcze któryś się spodoba :)
      Pozdrawiam.

      Usuń
  2. Interesujące miejsce, jest z nim związane tyle historii, o której warto opowiadać, która warto przypominać.
    Pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Warto edukować najmłodszych żeby nie zapomnieli o tym fragmencie naszej historii.

      Usuń
  3. Tragiczne miejsce, dobrze że choć w miarę zadbane.
    Dzięki za jego pokazanie.

    OdpowiedzUsuń